„Tylko ten, kto krzyczy w obronie Żydów, może śpiewać chorały gregoriańskie”

Nie zapominając o zbrodniach nazistów, powinniśmy jednocześnie pielęgnować pamięć o ludziach, którzy w okrutnych czasach wojny dowiedli prawdziwego człowieczeństwa. Ks. Dietrich Bonhoeffer – niemiecki duchowny luterański, wykładowca akademicki i autor wielu dzieł teologicznych był z pewnością jednym z nich. Od 3 do 8 lutego 2006 r., w 100-lecie urodzin Bonhoeffera, we Wrocławiu organizowany jest Kongres Bonhoefferowski. Jest to jeden z punktów obchodów Roku Polsko-Niemieckiego 2005/2006 w Polsce.

---

Dietrich Bonhoeffer był wybitnym teologiem, a jednocześnie postacią, która po prostu żyła Ewangelią. Życie blisko Boga oznaczało dla niego czynną realizację nakazów Pisma. Los sprawił, że ze swojej postawy musiał zdać tragiczny egzamin.

I nie zawahał się bronić własnych poglądów, nawet w obliczu grożącej mu śmierci. Za zaangażowanie w niemiecki ruch antynazistowskiego oporu, za swoje głośne i wyraźne NIE adresowane do Hitlera i pozostałych przywódców Trzeciej Rzeszy skazany został na śmierć przez powieszenie w niemieckim obozie koncentracyjnym. Zabity miesiąc przed końcem wojny stał się dla potomnych symbolem niezłomności i odwagi.

„Tylko ten, kto krzyczy w obronie Żydów, może śpiewać chorały gregoriańskie” – to słynne zdanie, wypowiedziane przez Dietricha Bonhoeffera doskonale obrazuje jego rozumienie chrześcijaństwa. Skromność i miłość bliźniego, ale też czynna walka w obronie ideałów są jego zdaniem kwintesencją życia prawdziwego chrześcijanina.

Organizatorem Kongresu jest Polska Sekcja Międzynarodowego Towarzystwa im. Bonhoeffera przy Diecezji Wrocławskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego wraz z Sekcją Niemiecką tego Towarzystwa we współpracy z Ewangelikalną Szkołą Teologiczną we Wrocławiu, Papieskim Wydziałem Teologicznym we Wrocławiu oraz Instytutem Filozofii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Program Kongresu składa się z dwóch części, z których druga, tzw. „Warsztaty Bonhoefferowskie” – połączone z wystawą zdjęć związanych z życiem Bonhoeffera – w dużej mierze odbędzie się w siedzibie Ewangelikalnej Szkoły Teologicznej we Wrocławiu. W ramach Kongresu odbędą się również wykłady, dyskusje i odczyty poświęcone życiu i działalności Dietricha Bonhoeffera. Organizowane są również koncerty oraz zwiedzanie Wrocławia m.in. wycieczka szlakami protestantyzmu.

PROGRAM

piątek 03.02.2006

• godz. 17.00 uroczyste otwarcie Kongresu w Auli Leopoldyńskiej Uniwersytetu Wrocławskiego z udziałem władz miasta i województwa, hierarchów kościelnych oraz zaproszonych gości z kraju i zagranicy. Przemówienia powitalne i oficjalne otwarcie Kongresu
• godz. 17.30 wykład inauguracyjny prezesa Rady Kościoła Ewangelickiego w Niemczech Biskupa Wolfganga Hubera „Życie i działalność Dietricha Bonhoeffera”
• godz. 18.00 wykład prymasa Kościoła Anglikańskiego Wielkiej Brytanii Arcybiskupa Rowana Williams (tytuł wykładu dotychczas nie sprecyzowany)
• godz. 18.30 program artystyczny
• godz. 19.15 uroczysta kolacja

sobota 04.02.2006 – Aula Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu

• godz. 9.15 modlitwa ekumeniczna
• godz. 9.30 prof. dr Ernst Feil (Monachium) – „Dietrich Bonhoeffer i jego impulsy dla ekumenii kościołów”
• godz. 10.15 prof. dr Hans Dirk van Hoogstraten (Holandia) „Recepcja Dietricha Bonhoeffera w Holandii”
• godz. 11.00 przerwa na kawę
• godz. 11.30 ks. prof. dr Michał Czajkowski „Dietrich Bonhoeffer a Żydzi”
• godz. 12.30 uroczystość przy pomniku Dietricha Bonhoeffera w Rynku. Przemówienia oraz złożenie kwiatów
• godz. 13.30 przerwa obiadowa
• godz. 15.00 kawa
• godz. 15.30 ks. abp Józef Życiński (Lublin) „Bonhoeffer a opozycja stanu wojennego w Polsce”
• godz. 16.30 dyskusja panelowa „Percepcja Bonhoeffera we współczesnym świecie” z udziałem gości z kraju i zagranicy. Celem panelu jest przybliżenie dzieła i myśli teologa oraz zastanowienie się, co z jego myśli może być wciąż aktualne dla chrześcijan w naszych krajach. Udział w panelu biorą: prof. dr Christian Gremmels (Niemcy), prof. dr Józef Kosian (Uniwersytet Wrocławski), ks. prof. dr hab. Bogusław Milerski (Chrześcijańska Akademia Teologiczna Warszawa) oraz ks. arcybiskup Alfons Nossol z Opola. Oczekujemy na potwierdzenie uczestnictwa w panelu pastora Markusa Meckela.

godz. 18.30 uroczyste przyjęcie w Konsulacie Generalnym Republiki Federalnej Niemiec wydane przez Konsula Generalnego dra Helmuta Schöpsa

niedziela 05.02.2006

• godz. 10.00 uroczyste nabożeństwo ekumeniczne w Kościele Ewangelickim Opatrzności Bożej. Kazanie wygłosi ks. prof. dr Christian Gremmels
• godz. 12.00 zwiedzanie domu, w którym urodził się Dietrich Bonhoeffer
• godz. 12.30 wyjazd autokarów do Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży w Krzyżowej
• godz. 13.45 obiad w Krzyżowej
• godz. 14.30 spotkanie z kierownictwem Międzynarodowego Domu Spotkań i członkami Międzynarodowej Rady Fundacji. Wysłuchanie dwóch krótkich referatów „Niemiecki ruch oporu z perspektywy polskiej” Janusz Witt (członek Rady Fundacji) oraz „Krzyżowa dziś – polsko-niemieckie spotkania młodzieży” Annemarie Franke (Dyrektor Międzynarodowego Domu Spotkań Młodzieży). Zwiedzanie wystawy „Odrzucając Kłamstwo – z historii opozycji antytotalitarnej w XX wieku” oraz „Domu na wzgórzu” – miejsca spotkań niemieckiej opozycji antyhitlerowskiej.
• godz. 16.30 przejazd do Świdnicy do Kościoła Pokoju oraz prelekcja ks. radcy Waldemara Pytla – „Kościół Pokoju wpisany w ekumeniczny dialog polsko-niemiecki”
• godz. 17.30 wyjazd do Wrocławia
• godz. 19.15 spotkanie w salach Parafii Ewangelickiej przy ul. Kazimierza Wielkiego we Wrocławiu połączone z osobistymi refleksjami na temat recepcji Bonhoeffera w poszczególnych krajach oraz uroczysta kolacja na zakończenie pierwszej części kongresu

Część II Kongresu – „Warsztaty Bonhoefferowskie”

poniedziałek 06.02.2006

• godz. 9.15 „Na tropach protestantyzmu” – zwiedzanie wrocławskiej Starówki
• godz. 11.30 prof. dr Heinrich Grosse (Niemcy) „Manfred Roeder oskarżyciel Bonhoeffera – jego rola po roku 1945”
• godz. 12.00 dr Maria Zwiefka „Miejsce rzeczywistości w etyce Bonhoeffera”
• godz. 12.30 dyskusja
• godz. 13.00 obiad
• godz. 15.00 dr Jonathon Sorum (Słowacja) „Trynitaryjska dynamika „Wspolnego zycia”
• godz. 15.30 prof. dr hab. Józef Kosian „Józef Wittig a Dietrich Bonhoeffer”
• godz. 16.00 dyskusja
• godz. 17.00÷19.30 przerwa oraz kolacja
• godz. 19.30 koncert Chóru Synagogalnego „Pod Białym Bocianem” w Synagodze

wtorek 07.02.2006

• godz. 9.15 Zwiedzanie Dzielnicy Wzajemnego Szacunku, w której współpracują ze sobą kościoły: luterański, rzymskokatolicki, prawosławny oraz Gmina Wyznaniowa Żydowska.
• godz. 11.30 Joel Burnell – „Polski mesjanizm a Dietrich Bonhoeffer”
• godz. 12.00 dr hab. Andrzej Napiórkowski OSPPE „Dietricha Bonhoeffera zmaganie o kościół Chrystusowy”
• godz. 12.30 dyskusja
• godz. 13.00 obiad
• godz. 15.00 Dirk Schulz (Niemcy) „Nielegalne kształcenie pastorów w opozycji do kultu wodzowskiego i wspólnoty narodu – działalność Dietricha Bonhoeffera na Pomorzu”
• godz. 15.30 ks. radca Piotr Gaś „Współczesna działalność Towarzystwa Bonhoefferowskiego na Pomorzu”
• godz. 16.00 dyskusja
• godz. 17.00÷19.30 przerwa oraz kolacja
• godz. 19.30 Kościół Ewangelicki Opatrzności Bożej – koncert Chóru Capella Ecumenica oraz chóru prawosławnego „Oktoich”

środa 08.02.2006

• godz. 9.15 Tytuł wykładu jeszcze nie sprecyzowany
• godz. 9.45 Paul Davis (Wielka Brytania) „Bonhoeffer a teologia wyzwolenia”
• godz. 10.15 dyskusja
• godz. 10.45 przerwa na kawę
• godz. 11.00 John de Gruchy (Afryka Południowa) – Tytuł wykładu jeszcze nie sprecyzowany
• godz. 11.30 prof. dr Christian Löhr „Myśl o pokoju w teologii Bonhoeffera”
• godz. 12.00 dyskusja oraz oficjalne zakończenie Kongresu
• godz. 13.00 obiad
• godz. 15.00 fakultatywnie: film Erica Tilla „Die letzte Stufe” o życiu Bonhoeffera – Sala Parafialna przy Kościele Opatrzności Bożej